آیا اینترنت جایگزین لجنه‌های علمی می‌شود؟

در روزهای گذشته انتشار نظری از سوی یکی از اساتید حوزه، واکنش‌ها و حواشی قابل تأملی را در پی داشته است که در این یادداشت از زاویه‌ای متفاوت به این حواشی نگاه می‌کنیم.

ویژه‌نامه ضیافت مشرق - هفته گذشته سایت آیت الله بیات زنجانی اعلام کرد از نظر ایشان روزه‌دار در صورتی که در گرفتن روزه دچار مشقت گردد می‌تواند به اندازه رفع عطش آب بخورد. این نظر در فضای اینترنت واکنش‌های متفاوتی را در پی داشت و پس از فضای مجازی، در فضای حقیقی نیز برخی درباره آن به اظهار نظر پرداختند.

مهم‌ترین واکنش‌ها از سوی آیت الله العظمی مکارم شیرازی بود. ایشان بدون زیر سؤال بردن اصل اظهارنظر در چنین موضوعاتی گفتند: چند روزی است که در دهان برخی انداخته‌اند که اگر روزه‌دار زیاد تشنه شد، می‌تواند آب بخورد و روزه هم درست است. بر اساس این سخن، فرد روزه‌دار می‌تواند کوزه آبی کنار خود بگذارد و هر وقت خیلی تشنه شد، ‌از آن بنوشد و روزه او هم باطل نشود! معظم له با بیان اینکه برای این ادعا به روایتی استناد می‌کنند، خطاب به این افراد، گفتند: با دین مردم بازی نکنید، این روایت از نظر سند و دلالت زیر سؤال است.

اما آنچه که نگارنده به آن تأکید دارد «تداخل نادرست مسائل علمی با فضای رسانه» است.همه فضلا و طلاب حوزه‌های علمیه به خوبی آگاهی دارند که مسئله تفقه در امور دینی از قدیم الایام در بیوت علما و مراجع مورد توجه جدی بوده و این پویایی به عنوان یکی از امتیازات و نقاط قوت تشیع نامیده شده است.

لجنه‌های فقهی همیشه در بیوت مراجع تشکیل می‌شده است، مسائل مختلف مطرح و مورد بحث قرار گرفته و مراجع عظام تقلید بر اساس مبناهای فقهی خود اظهار نظر کرده و حتی در برخی موارد نیز نظرات قبلی خود را تغییر داده و فتوای جدیدی اعلام می‌کردند. نظرات فقهی حتی در شاذترین صورت ممکن از سوی علما مورد بررسی قرار گرفته و در صورتی که با اصول مسلم دین و نصوص آیات و روایات هم در تضاد بوده باشد هم در فضایی کاملا علمی مورد مناقشه قرار می‌گرفته است.
 
اما در سال‌های گذشته شاهد بوده‌ایم برخی از علما به واسطه سلایق خاص خود یا اطرافیانشان از فضاهای علمی و لجنه‌های فقهی فاصله گرفته و تنها به فضای رسانه تکیه کرده‌اند؛ نظراتشان را در گام نخست در این فضا منتشر کرده و واکنش‌ها به نظرات خود را در این فضا جست‌وجو می‌کنند.مورد اخیر نیز دقیقا چنین رویه‌ای را دنبال نمود که متأسفانه حواشی نامناسبی را هم به همراه داشت و واکنش تند آیت الله العظمی مکارم شیرازی نیز بیشتر معطوف به انعکاس نادرست آن در افکار عمومی بوده است.
 
همه ما به خوبی می‌دانیم فضای رسانه مملو از افرادی است که کمترین اطلاعی از مسئله تخصصی فقه ندارند ولی به واسطه ارتباطات مجازی یا شبکه‌های اجتماعی تلاش می‌کنند در تخصصی‌ترین مسائل فقهی اظهار نظر کنند که این مسئله تبعات بسیار نامطلوبی از جمله زیر سؤال رفتن جایگاه رفیع تفقه و فتوا را در پی داشته است. باید پذیرفت رسانه از جمله فضای اینترنت و شبکه‌های اجتماعی ویژگی‌های خاص خود را دارد و متأسفانه آسیب‌های این فضا به گونه‌ای است که نمی‌توان بدون توجه به آن، وارد این عرصه شد.خوشبختانه در حوزه‌های علمیه فضلای زیادی وجود دارند که در صورت ارتباط با آنان می‌توان از نظرات بسیار دقیق و علمی آنها بهره برد و نظرات فقهی را مستدل و متقن ارائه کرد.
 
در چنین شرایطی انتظار می‌رود افرادی که به نوعی خود را در جایگاه صدور فتوا می‌دانند به هنجارها و ابتدایی‌ترین شرایط رایج در فضای فقه و اجتهاد پایبند باشند و تلاش کنند نظرات خود را ابتدا در میان متخصصان و صاحب‌نظران عرضه دارند تا إن‌شاءالله ساحت علم و اجتهاد از هتاکی‌های نااهلان به دور ماند.

منبع: مباحثات

جریان‌شناسی سلفی‌گری؛ از وهابیت تکفیری تا اخوان المسلمین

حجت‌الاسلام فرمانیان جریان‌شناسی سلفی‌گری؛ از وهابیت تکفیری تا اخوان المسلمین رئیس دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب در چهارمین گردهمایی سالانه «امت واحده» که با حضور دانشجویان و طلاب ایرانی و خارجی برگزار شد، به جریان‌شناسی سلفیت در کشورهای اسلامی پرداخته است.

صدای شیعه: حجت‌الاسلام مهدی فرمانیان، رئیس دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب در چهارمین گردهمایی سالانه امت واحده که چندی پیش با حضور دانشجویان و طلاب ایرانی و همچنین دانشجویان و طلاب خارجی مقیم ایران برگزار شد به جریان‌شناسی سلفیت در کشورهای اسلامی در دوران معاصر پرداخت. مهم‌ترین سرفصل‌های سخنرانی رئیس دانشکده مذاهب اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب به شرح ذیل است:

چرا اکثر اهل سنت مخالف سلفی‌ها هستند؟

برای این که جریان‌شناسی سلفیت را بشناسید، لازم است مقداری از فرق اهل سنت سخن گفته شود. ما امروز در جهان اسلام، طبق آمار غرب، 1میلیارد و 373 میلیون مسلمان داریم و طبق آمار مسلمانان یک میلیارد و 580 میلیون مسلمان داریم. حدود 1.1 میلیارد سنی داریم. حدود 450 میلیون از این ها اشعری هستند از نظر کلامی. الازهر و بسیاری از کشورها اشعری‌اند. شمال افریقا و جنوب شرق آسیا و کردستان ما اشعری‌اند و اشاعره با سلفی‌ها در تضادند. یعنی این جمعیت بزرگ مخالف سلفی‌ها هستند. 80-90% اهل سنت منطقه غرب ما مخالف سلفی‌ها هستند. 380-400 میلیون نفر از نظر کلامی، ماتریدی‌اند. ماتریدی‌ها در شرق جهان اسلامند؛ در شبه قاره هند، آسیای میانه و ترکیه.

ماتریدی مذهب‌ها اختلافشان شدیدتر است با سلفی‌ها. الان گلستان ما و ترکمن‌ها و خراسان شمالی ایران، اغلب ماتریدی‌اند. در سیستان و بلوچستان هم ماتریدی داریم، ولی سلفی‌زده‌اند؛ یعنی دیوبندیه‌اند. 10% ایران الان سنی هستند؛ یعنی حدود 8 میلیون. از این ها 3.5 میلیون حنفی‌اند و کمتر از 4 میلیون اشعری‌اند و 800 هزار هم در منطقه جنوبمان، سلفی داریم که خیلی تند نیستند. گلستان، ماتریدی‌اند. بندر عباس و بوشهر و فارس سلفی‌اند. کرمانشاه و مازندران و گیلان و کردستان، اشعری‌اند.

تفکر کلامی غیر از تفکر فقهی است؛ اکثر شافعیان و مالکی ها اشعری‌اند. اکثر حنفی‌ها ماتریدی هستند. یک طیف دیگر فقهی بوده به نام اصحاب حدیث. این‌ها حدیث‌گرا هستند و نه عقل‌گرا. از دل اصحاب حدیث، تفکر سلفی‌گری بیرون آمده که اولین بار ابن تیمیه در قرن 8 آن را درست کرد. کسی بعد از او دنبالش را نگرفت تا قرن 12 که سه چهار نفر دوباره این تفکر را گسترش دادند. جریان سلفی هرچه که گسترش داشته باشد، حدود 250 میلیون حداکثر طرفدار طیف های گوناگون سلفی هستند. پس اکثر اهل سنت غیر سلفی‌اند و حتی ضد سلفیت و مخالف سلفیت در اعتقاداتند. نصف یک میلیارد مسلمان، از نظر اخلاقی و مباحث اخلاقی رویکرد صوفیانه دارند. 500 میلیون صوفی سنی داریم که این ها هم مخالف سلفیت و وهابیتند.
 

نمی‌توانیم بگوییم شافعی‌ها این طورند و حنفی‌ها آن طور

بنابراین شما می توانید در کردستان بروید در یک حوزه علمیه ، ببینید فرد از نظر فقهی شافعی است ، از نظر کلامی اشعری است و از نظر اخلاقی، صوفی نقشبندی است. پس دسته بندی پیچیده ای است. در سنندج یک طلبه می تواند این گونه باشد. در بندر عباس، یک سنی از نظر فکری سلفی است، از نظر فقهی شافعی است و در اخلاقش ضد صوفی. پس در ایران، شافعی سلفی ضد صوفی داریم، شافعی صوفی اشعری هم داریم. پس اصلا نمی توانم بگویم شافعی ها این طور اند و حنفی ها آن طور. خیلی پیچیده تر از این حرف ها است. خواستم بفهمید در خود اهل سنت فضای خاصی هست.

شاید برای شما سوال پیش بیاید که کدام اهل سنت به شیعه نزدیک تر است؟ که باز ما می گوئیم پاسخ یک کلمه‌ای نیست. یعنی در اخلاق، صوفی‌ها، از نظر کلامی، ماتریدی ها و از نظر فقهی، حنفی ها به شیعه نزدیکتر هستند. یعنی می‌شود حنفی‌های ماتریدی صوفی؛ می‌شود اهالی گلستان. کردستانی‌ها هم خیلی نزدیکند، از نظر اشعری بودن مقداری دورتر از ماتریدی‌ها هستند ولی صوفی شافعی هستند. لذا کردستانی‌ها و گلستانی‌ها به ما خیلی نزدیکند.

4 جریان اصلی سلفیت

الف) سلفیت وهابی تکفیری

از دویست سال پیش، چندین جریان سلفی شروع شد که 4 دسته‌اش را اینجا بررسی می‌کنیم. جریان اول، سلفی وهابی تکفیری است. سلفی به چه معنا است؟ به معنای هر کسی است که معتقد باشد فهم سلَف از فهم خلَف برتر است. معنای دقیقش این است. هر کس معتقد است که کسانی که در قرن 1 و 2 و 3 بوده‌اند و اهل حدیث بوده‌اند، فهمشان از فهم عرفا و اشاعره و ماتریدیه و صوفیه و متکلمان و فلاسفه بهتر است، او سلفی است. اگر بخواهیم سلفی ناب پیدا کنیم، بیشتر در بین وهابیون پیدا می کنیم. جریان‌های دیگر، سلفی ناب نیستند. پس سلفی آنی است که فهم سلَف، آن هم اهل حدیثشان، آن هم همان هایی که خودشان قبول دارند، از فهم آیندگان بهتر است.

این که می‌گوییم تکفیری، چون اکثر وهابیون تکفیری اند. یک طیف رقیق کمی در وهابیون بوده و هستند که تکفیری نیستند، ولی اینها عددی نیستند. تکفیری یعنی همه مسلمانان اعم از شیعه و سنی و خصوصا صوفی‌ها را مشرک و کافر جلی می‌دانند که یا باید دوباره اسلام بیاورند یا کشته شوند. اگر اینها قدرت داشته باشند، تفکرشان این است که اسلام دوباره باید به همه عرضه شود، اگر قبول کرد که اسلام می‌آورد. اما اگر قبول نکرد، اموالش به عنوان غنیمت میان جهادگران در راه خدا تقسیم می شود، خودش کشته می‌شود و زن و بچه اش به کنیزی گرفته می شود. اما الان قدرت بر این کار ندارند چون فضا اجازه نمی‌دهد. ولی این اتفاقات افتاده است. در دوره اول و دومشان. اکثر کسانی هم که کشته‌اند، سنی حنبلی‌ای بوده‌اند که وهابیت را قبول نداشته‌اند! عنایت دارید که وهابیت از شاخه‌های مذهب حنبلی است. این ها را خودشان نوشته‌اند و نقل منابع شیعه نیست.
 

لذا این یک جریان که سلفی هستند و خشک‌اند، تعصب دارند و فهمشان دور از جهان امروز است. یک جوری است که گاهی فتواهای عجیب می‌دهند. مثلا می‌گویند توپ فوتبال نباید گرد باشد، چون تشبه به کفار است. یا زمین فوتبال مستطیلی نباشد چون تشبه به کفار است و... . وهابیت با کمک آل سعود و پول نفت و امریکا، توانسته تفکرش را گسترش دهد. ولی به خاطر روحیه خشکش خیلی نتوانسته قدرت فکری و نفوذ فکری داشته باشد. کل وهابیون جهان اسلام، 50 میلیون نیستند و این عدد حداکثر برآوردی است که می‌توان داشت. این هم با پول نگه داشته شده. اگر یک روزی آل سعود حمایتش را از وهابیت بردارد، در عرض کمتر از 20 سال، این تعداد به زیر 10 میلیون یعنی کمتر از بیست درصد می‌رسد. زیرا نسل جدید دیگر این تفکرات را نمی‌پذیرد.

ب) سلفیت دیوبندی

طیف دوم سلفی ها که واقعا نمی توان نامشان را سلفی به معنای حقیقی گذاشت، دیوبندی‌ها هستند. دیوبند روستایی است کنار دهلی‌نو. از شاه ولی الله دهلوی این فکر ایجاد شد که معاصر عبدالوهاب است. این فکر را از ابن تیمیه گرفت و در هند پخش کرد. او جمعی است بین فکر ماتریدیه، فکر صوفی و فکر سلفی. یک فکر خاصی است. یک سوم هویتشان هر کدام از این‍ها است. به معنای دقیق هم سلفی نیستند. یعنی نمی گویند فهم سلَف بر فهم ماتریدی برتری دارد. ولی چون بعضی افکار ابن تیمیه را پذیرفته‌اند، به نام سلفی ها می شناسندش. شاه ولی الله این فکر را در هند پخش کرد. بعد، مسلمانان هند که قیام کردند و انگلیس سرکوبشان کرد، مسلمانان از خود پرسیدند چرا ما به این جا رسیدیم؟ گفتند چون از سلف دور شدیم. تفکر سلفی توسط شاه ولی الله مطرح شده بود. آنها تابع او شدند. بعدها مدرسه ای زده شد به نام مدرسه دیوبندیه. به خاطر فشارهایی که انگلیس به مردم وارد می‌کرد شعبه های این مدرسه به سرعت گسترش یافت. بعد از 40 سال، هزار مدرسه وابسته برای این مدرسه ایجاد شد. استعمار انگلیس در هند، باعث شد این تفکر خیلی سریع در حوزه های اهل سنت هند که حنفی صوفی ماتریدی بود، رشد کند. یعنی شد حنفیِ صوفیِ ماتریدیِ سلفی.

دیوبندی‌ها عموما تکفیری نیستند ولی افراطی‌اند به خصوص نسبت به شیعه. چون از شاه ولی‌الله تا امروز، همه علمای دیوبندیه کتاب علیه شیعه نوشته‌اند. پسر شاه ولی الله، کتاب تحفه اثنی عشریه را به فارسی نوشت. چون 400 سال زبان فارسی، زبان اول هند بود. انگلیسی‌ها ارتباط ما را با هند قطع کردند. آنها زبانشان شد اردو و انگلیسی. او در این کتاب نوشت شیعه عالم ندارد، حقانیت ندارد، کتاب ندارد. آقا بزرگ در جوابش الذریعه را در 24 جلد نوشت تا ثابت کند ما کتاب داریم. سیدمحسن امین در چند جلد کتاب نوشت تا ثابت کند ما عالم داریم. میرحامد حسین نیشابوری هم عقبات الانوار را در 20 جلد نوشت تا اثبات کند ما حقانیت داریم.

جریان دیوبندیه که رشد کرد از دل آن سازمان جماعة التبلیغ بیرون آمد. یکی از فارغ التحصیلان دیوبندی آمد روی منبر و گفت آی جوانها، هر جا که هستید، مهم این نیست که چه کاره اید مهم این است که هر کاره ای هستید در طول سال سه روز برای خدا بروید تبلیغ. در آن دوره فشار انگلیس هم زیاد است. آدم های متدینی که جهادی عمل می کردند، شروع کردند تبلیغ کردن. جماعة التبلیغ در میان مردم عادی رشد کرد و گسترش یافت.

اشتراکات فکری دیوبندیه با شیعه بیشتر از وهابیت است

این افراد به پاکستان و افغانستان و اروپا و آسیای میانه رفتند و تفکر دیوبندی را تبلیغ کردند. این تفکر وارد ایران هم شده و شاید حدود 90% اهل سنت سیستان بلوچستان، دیوبندی باشند. اینها وهابی نیستند. اگر اشتراکات میان دیوبندیه و شیعه را لیست کنید، 60 اشتراک با شیعه دارند، 20 اشتراک با وهابیت. در مباحث اعتقادی. مثلا در باب تنزیه خدا، تنزیهی هستند در صورتی که وهابیون تشبیهی‌اند. در نبوت، جبر و اختیار و... مثل ما هستند. در کتاب‌هایشان گفته‌اند امام صادق گفته لا جبر و لا تفویض بل امر بین الامرین. نظریه کسبشان خیلی شبیه ما است. دیوبندی ها اصل توسل را قبول دارند. اللهم انی اسئلک بنبیک را قبول دارند. اما وهابیون می‌گویند شرک است.

دیوبندی‌ها تبرک را قبول دارند. در حالی که دیوبندی ها عزاداری را بدعت می دانند، وهابی‌ها آن را شرک می شمرند. البته در پاره ای موارد مثل نذر دیوبندی‌ها و وهابی ها هر دو آن را شرک می دانند. پس در این تفکرات هم مختلفند. اما اگر منابع شان را مطالعه کنید می بینید در بسیاری از موارد با ما مشترکند. مگر در 10 تا 20 مسئله که هم با ما و هم با وهابیت در آن اختلاف دارند. اما این جریان به خاطر کتاب‌های نقد شیعه که نوشته اند، نگاهشان به شیعه افراطی شده. البته 70% دیوبندی ها هم معتدلند. 30-40 % نسبت به شیعه افراطی اند. من خودم بسیاری از دیو بندی ها را دیده ام که معتدلند و نگاه منفی به شیعه ندارند.

جریانات افراطی دیوبندیه

دو جریان از قسمت افراطی در آمده. یکی سپاه صحابه که یک گروه شبه نظامی از علمای اهل سنتند که مستقیما شیعه می‌کشند و با شیعه در تضادند. جریان دومی که از همان اقلیت دیوبندی‌ها در آمد، طالبان بود. طالبان اصلا وهابی نیستند و تاکنون بیست سی کتاب دیو بندی‌ها علیه وهابی‌ها نوشته اند و برعکسش هم هست. کتابی هست دو جلدی که یک وهابی نوشته است به نام «کتب احذر العلماء منها» یعنی کتابهایی که علما نسبت به آن ما را برکنار داشته اند و هشدار داده اند. به اندازه کتاب های شیعه، لیست کتاب‌های دیوبندیه در آن است. کتاب «ابطال العقائد الحنفیة القبوریة» منظورش اینجا بریلوی‌ها و دیوبندی‌ها است؛ چون توسل را جائز می‌دانند.

طالبان، طلبه‌های افغانی رانده شده در جنگ شوروی‌اند که به شمال پاکستان آمدند و در مدارس آنجا درس خواندند. همه دیوبندی‌اند. نصف افغانستان الان هم دست آنها است. آنها فقط شیعه را تکفیر می‌کنند. ولی وهابیون، غیر از شیعه، دیوبندی‌ها را هم مشرک می‌دانند. البته توجه داشته باشید دیو بندی‌ها که می‌گویند شیعیان کافرند، منظورشان کفر خفی است، نه کفر جلی. در میان شیعه و سنی، در کتاب ها خیلی می بینیم حکم کرده اند که دیگری کافر است، اما منظور، کفر خفی است؛ یعنی احکام اسلام بر او بار می‌شود. ولی وهابیون، کفر جلی را قائل هستند، یعنی می‌گویند همه باید دوباره مسلمان شوند وگرنه باید کشته شوند.

لذا شاید در کتب دیوبندیه شیعه کافر خوانده شده باشد، اما منظورشان کافر به کفر اصغر است نه کفر اکبر. شاید یک طلبه این را بخواند و نفهمد. کفر اصغر یعنی در دنیا حکم مسلمان دارد، می توان با او ازدواج کرد، مال و ناموس و خون و آبرویش محترم است. بروید کتب فقهی شیعه و سنی را ذیل کلمه کافر ببینید. در باب کتاب الطهارة بحث کرده اند که نجاسات ده تا است، یکی اش کافر. آنجا همه می گویند پیروان مذهب دیگر نجس نیست. هیچ کدام از علمای ما، هیچ کدام از وهابیون را کافر به کفر اکبر نمی‌دانند. هرچند که از دستشان خیلی شاکی هستیم! به اعتقاد ما همه آنها مسلمانند. بسیاری از علمای اهل سنت هم گفته اند شیعه بدعت گذار است. اما کافر به کفر اصغر. البته یک عده افراطی قلیل همیشه در طول تاریخ بوده اند. مثل وهابیون کنونی. وهابیون، از 1.5 میلیارد، 1 میلیارد و 450 میلیون نفر را کافر به کفر ظاهر می دانند.

در داخل جریان ها باید اختلافات را هم ملاحظه کرد

امروز دیو بندی‌ها توانسته اند با جماعة التبلیغ خودشان، صد میلیون از حدود 500 میلیون حنفی ماتریدی صوفی را تبدیل به حنفی ماتریدی صوفی سلفی کنند. اگر کمی دقت داشته باشید متوجه می شوید که این بلبشو نیست. از نظر خود او هیچ تناقضی میان این افکار نیست. یعنی شما اگر رفتید در آن مکتب، و در آن قالب گوش کردید، تناقضی نمی‌بینید. از بیرون که من توضیح می دهم، چون باید جریانشناسی کنم، می گویم بخشی از تفکر صوفیه در آنها آمده و بخشی سلفی و بخشی ماتریدی. الان سیستان و بلوچستان دیوبندی‌اند، ولی خراسان شمالی، ماتریدی‌اند. در همان جنوب، خیلی‌ها معتدل‌اند. لذا یک فکر خاصی نیست. یا مثلا تمام کسانی که در شمال پاکستان درس خوانده اند، معتدل‌ترند تا کسانی که در کراچی درس خوانده اند. چون اساتیدشان متفاوت است. پس این گونه نیست که دیو بندی را یک کاسه کنیم. کتاب «علماء دیوبند عقیدةً و منهجاً» را رییس دارالعلوم دیوبند نوشته. کتاب معارف التوحید را هم یک دیوبندی دیگر نوشته . این دو کتاب، نصفش در اعتقادات مخالف هم است. بنابراین نمی توان همه را یک کاسه کرد.

کتاب داریم «الامام محمد بن عبدالوهاب فی الشبه القارة الهندیه بین موافقیها و معاندیها» در این کتاب گفته 30% دیوبندی ها به کمک عربستان، یک کم متمایل به وهابیت شده‌اند. در کنارش کتاب «الشهاب الثاقب فی رد محمد بن عبدالوهاب الراتب» که یک عالم بزرگ دیوبندی نوشته را هم داریم که اصلا عنوانش ضدوهابیت است. طالبان هم از همین ها هستند. طالبان دست افغانستان است و اگر امریکا با طالبان به توافق برسد، فردای افغانستان مال طالبان است. دوره کرزای تمام می شود. امریکا این جوری با این گروه بازی می‌کند. مثل القاعده سوریه که در لیست گروه‌های تروریستی است، اما برای زدن بشار اسد از امریکا اسلحه می گیرد.

ج) اخوان المسلمین

اما جریان سوم، جریان اخوان المسلمین است. سیدمحمد رشید رضا، صاحب تفسیر المنار در مصر شاگرد عبده بود. اولش تحت تاثیر عبده و سید جمال بود و اشعری بود. اما با خواندن کتب ابن تیمیه، سلفی شد. صراحتا گفته من سلفی‌ام، اما سلفی غیر تکفیری‌ام. یعنی معتقدم توسل و ... شرک است، اما مسلمانانی که این کارها را انجام می دهند، مسلمان مشرکند. آبرویشان محترم است، اما مشرکند. یوسف قرضاوی هم تابع رشید رضا است. او می‌گوید مسلمانان مشرک، مشرک به شرک جلی اخفی هستند. جلی است اما چون برای علما روشن نیست، اخفی است.

رشید رضا با مجله المنار، تفکرات سلفی را پخش کرد و 25 سال برای خدا از وهابیت دفاع می کند، اما تکفیر را قبول ندارد. نگاهش به عجم و ایرانی ها بد است. اما نگاهش به تقریب خوب بوده. می‌گوید مسلمانان باید وحدت کنند و آن مسلمان مشرک باید کنار آن سلفی بنشیند. قرضاوی می گوید رشید رضا سلفی مستنیر (روشنفکر) است. چون هم شاگرد عبده روشنفکر است و هم طرفدار ابن تیمیه سلفی.

شاگردی داشت رشید رضا، به نام حسن البنا. تفکر سلفی را از او گرفت، اما به خاطر این که دایی‌اش صوفی بوده و خودش درجوانی در حلقه‌های صوفیه شرکت می کرده یک صوفی به تمام معنا است. حسن البنا تا آخر عمرش ذکر صوفیانه می گفته. لذا اخوان المسلمین، سلفی معتدل تقریبی است، با رویکرد سیاسی یعنی دنبال حکومت اسلامی است. البنا عضو دارالتقریب مصر بود. التلمسانی می گوید هرگاه به البنا می گفتم دعوای شیعه سنی، می‌گفت این حرف ها را ول کن. شیعه هم یک مذهب اسلامی است. این در میان اصول اساسی اخوان مانده است.
 

اتفاقی که این روزها برای اخوان در مصر افتاده، سه بار دیگر برای اخوان افتاده. این بار سیصد رهبرشان را زندان کردند. دقیقا 40 سال پیش سیصد رهبرشان را زندان کردند. اما یک مشکل دارند، و آن این که آدم‌های مهندس و دکتری هستند که خودشان قرآن و سنت را خوانده‌اند. لذا اجتهاداتشان می‌لنگد و راحت اجتهاد می‌کنند و فتوا می‌دهند.

د) سلفیه جهادی

اخوانی‌ها در طول تاریخ معتدل بوده اند. اما یک گروهی از دل اینها بیرون آمده اند به نام سلفیه جهادی. از دل این ها هم القاعده در آمد. اخوانی‌ها وقتی تحت فشار عبدالناصر قرار گرفتند، عده ای از آنها جدا شدند. سید قطب ده سال زندان بود، کتابی از ابوالاعلی مودودی به دستش رسید. در آن نوشته بود الان در دوره جاهلیت زندگی می کنیم. این را گرفت و کتاب المعالم فی الطریق را نوشت. این کتاب اگرچه کتاب خوبی است اما القاعده از آن در آمد. در آن کتاب گفت ما در جاهلیت قرن بیستم زندگی می کنیم. و هر کس به این جاهلیت راضی است، کافر است به کفر اکبر. پس همه شهرهای مسلمان، ناگهان شدند شهر کافر و جاهلی. ریاض و قاهره و بغداد و تهران. پس باید از شهر جاهلی هجرت کرد. این سه نکته در این کتاب بود. جوان های تند اخوانی که تفکر معتدل تلمسانی و البنا و... را قبول نداشتند، آمدند طرفدار تفکر جهادی سید قطب شدند.

سید قطب گفت هجرت کنید به جاهایی که اسلام باشد، و از این شهرها به شهرهای جاهلی حمله کنید. جهاد واجب است. لذا گروه جماعة المسلمین ایجاد شد، که همان حزب التکفیر و الهجرة است. به کوه رفتند و از آنجا به شهرهای جاهلی حمله می کردند. همان چیزی که الان القاعده است. فشار سادات و مبارک، باعث شد این ها در مصر تحت فشار باشند و بعد که جنگ افغانستان شروع شد، این ها دیدند یک جایی هست که جهاد در راه خدا آسان تر است و همگی به افغانستان رفتند. اسمشان شد افغان العرب. رئیس اینها عبدالله عظام است که معاونش و رئیس لجستیکش اسامه بن لادن بود.

عظام، آدم معتدلی است ولی قائل است جهاد واجب عینی است. عظام، اصالتا فلسطینی است و در الازهر درس خوانده، شخصیت کاریزماتیکی دارد و بیست کتاب نوشته ولی در اسلام خیلی عمیق نشده. او می رفت لیبی و جاهای دیگر، جوان های تندی را که می خواستند جهاد کنند، به افغانستان می برد. پولش را هم قذافی و مبارک و فهد می دادند تا این ها را از کشورشان ببرد. قذافی به عظام پول داد، به شرطی که جوانان قائل به جهاد را از کشور ببرد. عربستان و ... هم همین گونه. جهادی ها را به افغانستان می فرستادند. اما بعد از شکست شوروی این ها ماندند چه کنند چون دیگر جهاد علیه بیگانگان معنا نداشت. در این بین عبدالله عظام توسط امریکا ترور شد و افغان العرب در جهان اسلام پخش شدند. عده‌ای چچن، عده‌ای کشمیر، عراق، یمن، و... . این مربوط به سال 1989 است.

10 سال پس از شروع جهاد افغانستان. چند سالی جهادی ها سرگردان بودند تا این که در 1994 دوباره کنار هم جمع شدند و بن لادن را به رهبری گرفتند. او در پیشاور پاکستان یک پایگاه به نام قاعدة الجهاد ایجاد کرد و القاعده ایجاد شد. بمب‌گذاری کرد در سفارت‌های امریکا. هیچ کس نمی‌دانست این ها چه کسانی هستند و بعدها متوجه شدند که این عملیات ها از قاعدة الجهاد پیشاور بیرون می آید. در 11 سپتامبر 2001 هم حمله به برج های دوقلو اتفاق افتاد که معلوم نیست چه کسی متولی آن بوده. یکی می گوید کار خود آمریکایی ها بوده  دیگری می گوید القاعده عملیات را انجام داده ولی امریکا دستش را باز گذاشت، یکی می گوید القاعده عملیات کرد و امریکا هم نمی دانست. علی ای حال هرچه که بود امریکا از فرصت استفاده کرد. به طالبان که افغانستان را گرفته بودند، گفت بن لادن را تحویل دهید. طالبان هم اعلام کردند که بن لادن را تحویل کفار نمی‌دهند.

این ها (طالبان و القاعده) دو فکر بودند که هدف مشترک، این ها را در افغانستان جمع کرده بود. امریکا به افغانستان حمله کرد. 35000 القاعده ای در افغانستان بودند، 18 هزار کشته می‌شوند، 4 هزارتا وارد ایران می شوند، 4 هزار دستگیر می شوند، برخی شان رفتند عراق و بقیه معلوم نیست کجا می روند. خانواده بن لادن هم وارد ایران می شود. خود بن لادن هم فرار کرد و به کوه های تورابورا رفت. بن لادن 5 سال در این کوه ها بود. اداره اطلاعات ارتش پاکستان دست دیوبندی ها است. آنها بن لادن را در یک منطقه نیروی هوایی ارتش پاکستان بردند و 5 سال آنجا مستقر بود. چون دیوبندی ها نگاهشان مثبت بود به طالبان. بعد از سال ها بالاخره آمریکا موفق به یافتن رد بن لادن شد و بدون اعلام به پاکستان او را ترور کردند و جسدش را هم در اقیانوس هند انداختند. به این بهانه که هرجا بگذاریمش می شود مرکز تجمع القاعده. بعد از بن لادن، ایمن الظواهری رهبر القاعده شد. او پزشک است و در جنگ افغانستان 400 مجاهد را جراحی کرده است؛ البته الظواهری اعتبار بن لادن را ندارد. به علاوه این که الان القاعده منطقه ای اداره می شود؛ در 5 منطقه.
 

بسیاری از اهل سنت سوریه می‌گویند بشار اسد بد بهتر است از القاعده بدتر

الان تمرکز اصلی القاعده در سوریه علیه بشار اسد است و خیال می‌کنند می‎توانند حکومت اسلامی ایجاد کنند. در مورد سوریه باید به این نکته هم باید اشاره بکنم که 20% سوریه طرفدار اخوان هستند اما به خاطر تندی القاعده، مردم نمی‌خواهند القاعده بیاید. 70% سوریه سنی است؛ اما می گویند بشار اسد بد بهتر است از القاعده بدتر. مسیحی ها و علوی‌ها هم پشت بشار اسدند. اگر بشار اسد در سوریه زمین بخورد، حتما سوریه افغانستان دوم می‌شود. امریکا نمی‌گذارد حکومت قوی شکل بگیرد. یک جنگ داخلی بدون حکومت در سوریه رخ می‌دهد. کمک به القاعده را قطع می‌کند و بعد هم به این بهانه، خودش می آید سوریه را می کوبد و می شود افغانستان. لذا است که ایران آمده پشت سوریه. اگر القاعده راه پیدا کند، کاری را با حرمین می کنند، که با حرم حجر کردند. القاعده خیلی باشند، 2 میلیون نفرند.

القاعده هیچ وقت پا نمی‌گیرند و سریعا از بین خواهند رفت. الان هم شده‌اند ابزار دست غرب و عربستان و قطر. من یک زمانی که القاعده درست نشده بود نمی توانستم خوارج را تحلیل کنم. الان همین ها را می بینم. کسانی که فکر می کنند مخالف امریکا هستند، ولی هر کاری می کنند به سود امریکا است. معاویه خوارج و شیعه را علیه هم می کرد و خودش حکومت می کرد. همین کاری که امریکا می کند. به این ها دقت داشته باشید که فضا را بشناسید. ما دعا می کنیم ای کاش مصر می توانست یک حکومت اسلامی معتدل در میان اهل سنت پدیدار کند و در این صورت، سلفیت از نوع افراطی اش خیلی سریع رنگ می بازد در جهان اسلام. چرا که ما در طول تاریخ با اهل سنت اختلاف فقهی داشته ایم اما همدیگر را مسلمان می دانسته ایم. دعوای ما با تکفیری ها است. مشکل ما با تکفیری ها است. این ها چهره اسلام را خشن نشان داده اند. این ها اگر بروند دیگر خیلی دعوایی نمی‌ماند. ما باید جلوی تکفیر را بگیریم. اگر وهابیت تکفیر را کنار گذاشت، می‌شود مثل بقیه تفکرات کلامی اهل سنت که با آنها تعامل داریم. اما الان همه جا ملتهب است و سودش را امریکا می برد.

ارتباط ناتوانی جنسی و خشونت افراطی تروریست سوری

مردم سوریه ناتوانی جنسی "ابوالبنات" را عامل اصلی خشونت‌های کم‌نظیر وی و بریدن سر افراد بی‌گناه در سوریه می‌دانند و همواره از وی وحشت دارند.

گروه بین الملل مشرق - اخیراً نام "ابوالبنات" به خاطر قتل  فرانسوا مراد  از کشیشهای  فرانسیسکان روستای غسانیه بر سر زبان‌ها افتاده است و این اقدام وی با موجی از محکومیت‌های جهانی همراه بوده و دامنه آن به واتیکان رسیده است.

علاوه بر این جنایت، ابوالبنات و گردان وی جنایت‌های زیادی را در حلب و حومه آن مرتکب شده‌اند. در زیر فشار این جنایت وقیحانه که هیچ توجیه اخلاقی، اجتماعی و دینی ندارد  و در شرایطی که اخباری ضد و نقیض درباره حضور یا خروج وی در سوریه وجود دارد ، از دیده‌ها پنهان شده است. بعضی از خبرها حاکی از آن است که وی از ترس عکس‌العمل هایی که در برابر این جنایت  به و جود خواهد آمد، فقط مکان اقامت خود را تغییر داده است.

تا این لحظه و بعد از ماهها حضور وی در سوریه، هویت واقعی او ناشناخته مانده است. گفته می شود وی یک چچنی است که چند ماه پس از آغاز حوادث سوریه، وارد این کشور شده و با تشکیل یک گردان به مقابله با نظام سوریه پرداخته است.

این در حالی است که منابع نزدیک به گردان ابوالبنات به خبرگزاری آسیا  گفته‌اند که وی چچنی بوده و از دارغینی های داغستان است که  قبل از فرار به اروپا به دلیل ایجاد شبهاتی درباره ارتباط وی با تشکیلات تروریستی قفقاز، در دستگاه پلیس شهر  خود  کار می کرده است.

این منابع می‌افزایند ابوالبنات از یک کشور اروپایی راهی سوریه شده و یک گروه مسلح که بیشتر عناصر آن داغستانی، آذری و تاتاری هستند را تشکیل داده است.

ابوالبنات و گردان وی با تسلط بر شهرک مشهد در ریف حلب، مجدانه سعی کرده‌اند برداشت خود از اسلام را در آنجا پیاده کنند.

این اقدام وی باعث شده تا با ساکنان مناطق تحت کنترل خود چالش داشته باشد. چرا که وی غالباً با خشونت با مردم برخورد می‌کند و همین امر باعث می‌شود با اینکه جرأت رویارویی با وی را ندارند از اطرافش پراکنده شوند.

ابو بنات با دختری از یک خانواده تحت سیطره خود ازدواج کرد ولی در روز دوم با بیان اینکه باکره نیست او را به نزد خانواده‌اش فرستاد. بعداً معلوم شد که با این زن همبستر نشده و شبهاتی در خصوص ناتوانی جنسی وی و ارتباط این امر با خشونت بی حد و اندازه وی پدید آمد. این اقدام اخیر وی موجی از تنفر و بدبینی مردم سوریه از وی را به وجود آورد.

قدرت ابوالبنات بعد از اتحاد وی با ابو عمر کویتی رهبر جماعة المسلمین (جند الخلافه سابق) که با پولی هنگفت گروههایی مسلح که اغلب آنها چچنی بودند را هدایت می‌کرد، به طوری چشمگیر افزایش یافت. طبیعی بود که در پرتو این اتحاد، خشونت ابوالبنات بخصوص بعد از آنکه هم پیمان جدید وی نیز به افراط گرایی، خشونت طلبی و وابستگی به تکفیری ها شهره است، بیشترگردد.

نشانه‌های این خشونت جدید زمانی آشکار شد که ابوالبنات بسیاری مخالفان خود اعم از مخالفان نظام سوریه را به قتل رساند.

در ماه آوریل گذشته برخی از عناصر ابوالبنات، اسماعیل عرابی از رهبران شبه نظامی ارتش آزاد را به قتل رساندند. در آن زمان منابع خبری بیان کردند که عملیات ترور عرابی با کمال خونسردی، توسط افرادی مسلح انجام شد و این در حالی بود که وی در حال خرید سبزی از بازار سبزی فروش ها در شهرک دانا در نزدیکی شهرک مشهد بود.

قتل عرابی نقطه آغاز رویارویی عملی ابوالبنات با ارتش آزاد در منطقه بود. در پی این رویارویی تعدادی از نیروهای ابوالبنات توسط ارتش آزاد با هدف انتقام از قتل عرابی کشته شدند. این امر باعث قطع ارتباط هر دو گروه و دشمنی آن دو با یکدیگر شد. جنایت‌های ابوالبنات ادامه داشت تا اینکه وی با قتل کشیش فرانسوا مراد، شهروندان را به وحشت انداخت و موجی از محکومیت داخلی و بین‌المللی را به راه انداخت. در فایل ویدیویی این جنایت ترسناک تروریست‌های شمال سوریه  که بر روی اینترنت قرار گرفت،  فرانسوا  مراد که برای ساخت یک دیر به غسانه آمده بود قبل از بریده شدن سرش با کارد آشپزخانه، دست بسته دیده می‌شود.

از زمان آشکار شدن این رسوایی، انتشار فایل ویدویی این جنایت و محکومیت گسترده آن، ابوالبنات خود را مخفی کرده است.

منابع محلی به خبرگزاری آسیا گفته‌اند که گروه ابوالبنات به دو دسته تقسیم شده و هر کدام دیگری را به کفر متهم نموده و حکم قتل همدیگر را صادر می‌کنند. این امر بر نفوذ ابوالبنات تأثیر گذاشته و باعث شده تا در یکی از روستاهای ریف حلب  شمالی پنهان شده و منتظر بماند  تا بار دیگر برنامه‌های خود را به اجرا درآورد.

این در حالی است که منابع رسانه‌ای قفقاز گفته‌اند ابوالبنات سوریه را ترک گفته و ممکن است به زادگاهش داغستان بازگردد.

ترجمه فارسی کتاب

ترجمه فارسی کتاب المنهج الجدید (عصام العماد):
http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?b ... alat&id=74

نقد شیخ محمد بن عبدالوهاب از درون (عصام العماد)
http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?b ... alat&id=73

وهابیت بر سر دو راهی (آیت الله مکارم شیرازی)
http://www.makaremshirazi.org/persian/c ... itg=7&s=im

وهابیت از منظر عقل و شرع
http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?b ... lat&id=116

سوالاتی از محضر استادم (بخشى از پرسشهایى است که یکى از طلاب مدارس علمیه اهل سنت بنام ع.م مرادزهى از استاد خود جناب مولوى ط ن طىّ نشستها و بحثهاى خصوصى و گاهى سر کلاس درس، پرسیده و بعضاً بى پاسخ مانده است)
http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?b ... alat&id=82